Nguyễn Ngọc
Duy-Hân
Khi chuẩn bị để
viết một chút tản mạn về ngựa, tôi nghĩ ngay đến chuyện ngắn “Người ngựa, Ngựa
người” của Nguyễn Công Hoan đọc đã lâu rồi. Đại khái chuyện kể trong đêm giao
thừa, một người phu xe ráng chạy thêm giờ để có tiền đem về ăn Tết. Anh gặp một
cô gái hết thời không có nhà để về bắt anh kéo xe đi lông nhông rồi đề nghị trả
công bằng “chuyện ấy” thay vì tiền kéo xe: Một người phải làm ngựa kéo xe và
một “con đĩ ngựa” trong phận làm
người, thật là chua xót. Sau này nhà văn Xuân Vũ cũng viết chuyện “Ông Chủ Xe
Thổ Mộ và Chú Ngựa Già”, mô tả con ngựa gầy yếu phải làm việc vất vả mà không
được cho ăn đầy đủ, chủ có đánh đau mấy ngựa cũng không đi nổi. Chủ liền nghĩ
ra kế cột mớ cỏ non trên gọng xe làm mồi nhử để nó ráng kéo. Ngựa đâu hiểu nó
có ráng mấy cũng không với được bó cỏ, vì thực chất của Xã hội Chủ Nghĩa là
nghèo khổ lừa dối, những chiếc “bánh vẽ” chỉ để ngắm nhìn ca tụng, không ăn
được!
Thế nhưng chuyện
về ngựa không phải chỉ là hai câu chuyện buồn như thế, cũng có chút vui vui,
nhất là trong dịp đầu năm Ngọ mình cũng nên quên đi những phiền muộn, quên đi “Vết
thù trên lưng ngựa hoang” để cùng vui Xuân. Vậy mời bạn “Khớp con ngựa
ngựa ô”, cùng tôi “Ngựa phi đường xa” trong “Vó ngựa giang hồ”
trên những con đường thênh thang “Ngựa xe như nước, trên đường vẫn qua mau”
và dù “Ngựa hồng đã mỏi vó, chết trên đồi quê hương” cũng xin vững dây
cương trên lưng con “Ngựa Hồng” mà tặng nhau một “Bông Hồng Cho Người
Ngã Ngựa”. Vâng, dù có khi thất bại ngã ngựa, nhưng “Ngựa vẫn hí vang đường xa, vọng suốt đất trời kia”,... bạn nhé.
Tôi xin bắt đầu
với các con ngựa trong thần thoại Tây Phương. Thời ấy, hình ảnh con Nhân Mã đầu
người mình ngựa rất phổ biến, trong Thiên Văn cũng có chòm sao tên là Nhân Mã
và trong mười hai quẻ bói Tây Phương cũng có con bài Nhân Mã. Riêng con ngựa
của người khỏe vô địch Hercules mang tên Arion thì có chân người, nói tiếng
người và chạy rất nhanh. Thủy Vương Neptune có biệt tài tạo ra những loài ngựa
pha giống kỳ lạ như loài Hyppocampus với thân mình của rồng hay cá, chỉ có hai
chân trước. Con ngựa thần unicorn
xoải cánh, đầu có một sừng ở giữa trán cũng là hình ảnh con ngựa trong thần
thoại rất đẹp.
Kế tới con ngựa
gỗ thành Troy (Troia) cũng rất nổi tiếng. Cuộc chiến dai dẳng 10 năm tại vùng
đất Hy Lạp cuối cùng chấm dứt nhờ mưu kế của Odyssey. Odyssey cho làm một con
ngựa gỗ khổng lồ rồi để lính vào trốn trong bụng, khi quân thành Troy mở cửa
nhận ngựa làm chiến lợi phẩm cũng chính là khi họ rước quân địch vào.
Sau con ngựa gỗ
này, trong văn chương Pháp nổi tiếng có nhà văn Alexandre Dumas (cha) với bộ
chuyện “Ba Chàng Ngự Lâm Pháo Thủ”
(Les Trois Mourquetaires) đã được làm thành phim ảnh cũng như phim hoạt họa.
Hình ảnh ba chàng lính vẫy vùng trên lưng ngựa với thanh gươm làm câu chuyện
thật sống động. Với khẩu hiệu “Một người vì mọi người, mọi người vì một người”,
các chàng ngự lâm tính khí hào hùng đã làm “vang
bóng một thời”. Câu chuyện này đã được cụ Nguyễn Văn Vĩnh trong nhóm Đông
Dương Tạp Chí dịch ra Việt Ngữ năm 1921. Tôi nhột lắm vì khẩu hiệu của các tay
ngự lâm này tôi chỉ thực hiện được vế sau, tức là “mọi người vì một người”. Tôi
chỉ muốn người khác phục vụ để ý tới mình, còn mình thì ngại khó, ơ hờ không
theo tinh thần “một người vì mọi người”. Ước gì tất cả chúng ta đều có tinh
thần hy sinh yêu nước, vì việc chung để nước Việt khá hơn.
Con ngựa nổi
danh khác trên thế giới là con Bucephalas của vua Alexandros. Chuyện kể rằng có
người lái buôn Ba Tư dắt con hắc mã đến bán cho vua Philippos II của Macedonia,
nhưng tất cả các tay kỵ mã tài giỏi nhất đều chịu thua con ngựa bất kham này.
Hoàng tử Alexandros lúc đó hãy còn nhỏ, đã đi chậm rãi đến bên ngựa, dịu dàng
đưa tay vỗ nhẹ vào cổ, khẽ lái ngựa hướng về phía mặt trời, nhờ thế ngựa không
còn sợ bóng của chính mình và cuối cùng đã trở thành tuấn mã. Vị vua trẻ cỡi
con Bucephalas chinh phục cả nước Ba Tư để dựng lên một đế quốc mới ở châu Á.
Đọc xong chuyện này tôi rút ra bài học là muốn trị những người nóng nảy khó
tính, mình phải “dịu dàng” và tìm cách hướng người đó về điều không làm họ nổi
điên lên nữa. Nói vậy nhưng không dễ các bạn nhỉ, nhẹ nhàng thì cũng phải có
giới hạn, có lẽ vì thế nên biết bao cặp đã phải ly dị vì hết kiên nhẫn để “dịu
dàng” với nhau.
Chuyện vua
Darius của nước Ba Tư lên ngôi cũng lạ. Sau khi hoàng đế Smerdis băng hà, tất
cả người trong hoàng tộc đều đồng ý nếu sáng hôm sau ngựa của người nào lên
tiếng trước thì người đó sẽ được làm vua. Ngựa của Darius vốn mến chủ, vừa
trông thấy ông đã hí vang để chào mừng, nên Darius được lên ngôi hoàng đế. Thế
mới biết lời chào quan trọng như thế nào, tôi phải học kinh nghiệm này để luôn
nhanh nhẩu thăm hỏi người khác, tỏ sự quan tâm không thờ ơ vô cảm.
Qua tới thời Hán
Sở tranh hùng, con ngựa được nhắc tới là con Ô Truy - một con ngựa chứng xuất
hiện tại núi Đồ Sơn - đã phá phách xóm làng, làm hại mùa màng không ai trị
được. Hạng Võ nghe tin đã dùng thần lực để khuất phục Ô Truy, sau đó cùng thần
mã tạo ra nhiều chiến công oanh liệt. Sau này vì trúng kế của Hàn Tín và tiếng
sáo Trương Lương, Hạng Võ đã bị vây tại Cửu Lý sơn. Vợ của Hạng Võ là Ngu Cơ đã
phải tự sát để chồng rảnh tay phục nghiệp, nhưng Hạng Võ nghĩ mình đã làm 8000
đệ tử đất Giang Đông bị hại nên thua buồn tự vận. Con Ô Truy không phục ai nên
đã nhào xuống sông chết theo chủ. Riêng nàng Ngu Cơ sau khi chôn cất, trên mộ
lại mọc lên một loại cỏ sắc xám rất đẹp mà người ta gọi là Ngu Mỹ Nhân thảo.
Cũng như Ngu Cơ, xưa nay nước ta đã có biết bao nhiêu người vợ hiền hy sinh tất
cả cho chồng con, nhất là trong thời chồng đi tù “Cải tạo”, không biết bao nhiêu bông hoa, bao nhiêu ngọn cỏ quý mới
đủ để vinh danh những người phụ nữ Việt Nam này.
Đời Hậu Hán, trong
cuộc chia ba chân vạc giữa Tây Thục - Bắc Ngụy - Đông Ngô; Lưu Bị đã được con
ngựa Đích Lư cứu thoát khỏi cuộc mưu sát của vợ Lưu Biểu và Sái Mạo. Ngựa đã
vượt qua một dòng suối nhỏ tên là Đàn Khê khi bị truy binh đuổi theo rất nguy
ngập. Sau này thi sĩ Tô Đông Pha nhà Tống đã làm bài thơ vịnh với tựa đề “Dược
mã Đàn Khê” để ghi nhớ sự kiện này. Đích Lư dưới mắt có chỗ trũng như chứa nước
mắt, cạnh trán lại có điểm trắng nên nhiều người xem tướng bàn với Lưu Bị không
nên dùng. Lưu Bị không tin, cho là người ta sống chết có số. Quả vậy, Đích Lư
cứu chủ chứ đâu có hại chủ, nếu bạn tin bói toán phong thủy bạn cũng nên cân
nhắc lại nhé. Gần 90 triệu người Việt đâu có sanh cùng ngày mà sao phải cùng
chịu khổ, chịu đàn áp dưới chế độ hiện tại?
Ngựa Xích Thố của
Quan Vân Trường cũng đã giúp chủ tạo ra nhiều chiến công giúp Lưu Bị tạo dựng
sự nghiệp. Sau này do mưu kế Đông Ngô, Quan Vân Trường bị mất thành Kinh Châu,
phải lấy cái chết để đền ơn tri ngộ. Xích Thố dù được bên địch “o bế” rất kỹ,
nhưng đã nhịn ăn chết theo Quan Công chứ nhất định không cho ai khác cưỡi. “Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ”,
thì ra không phải chỉ loài chó mà loài ngựa cũng rất trung thành.
Nói tới lòng
thủy chung của ngựa cũng nên nhắc tới câu nói “Ngựa Hồ, Chim Việt”. Tích xưa kể rằng khi dân Hồ ở phương Bắc mang
triều cống Hán Võ Đế con Thiên Lý Mã, vua cho chăm sóc đặc biệt tại vườn Thượng
Lâm nhưng ngựa luôn buồn rầu, chỉ khi nào thấy gió Bắc thổi tới thì mới hí lên
vui mừng. Sau đó ngựa bỏ ăn và chết. Đọc những điển tích này tôi thấy rất xấu
hổ, vì mình là con người nhưng lòng thủy chung, son sắt với quê hương như thế
nào? Biết bao nhiêu người đã vì lợi danh mà phản bội người có ơn với mình, hoặc
từng “ăn cơm Quốc gia mà thờ ma Cộng sản”,
hình thức này hình thức khác đã làm hại đất nước; không lẽ lại nặng lời mắng họ
là còn thua loài trâu ngựa!
Gia Cát Lượng
thì biết sử dụng trâu gỗ, ngựa máy. Ngựa của Gia Cát tiên sinh là thứ ngựa máy
có thể thay thế ngựa thật để vận tải quân lương, giúp thành công trong việc
chia ba thiên hạ. Ngoài ra dã sử Trung Hoa cũng chép chuyện vua nước Lương có
ngựa quý chạy ngàn dặm, tên là Tiêu Sương. Khi Tiêu Sương bị vua Tống đánh cắp
đem về, nó nhớ chủ cũ bỏ ăn rồi chết. Đường Huyền Tông cũng nổi danh là ông vua
mê ngựa, ông có đến bốn vạn con ngựa quý.
Vừa qua là
chuyện ngựa thế giới, riêng ngựa Việt Nam ta lại hay hơn nhiều vì đã góp phần
trong việc chống quân Tàu xâm lăng, tôi xin trích vài chuyện tiêu biểu.
Trước hết, có lẽ
không ai không biết chuyện con ngựa sắt của Thánh Gióng. Chuyện vào đời vua
Hùng Vương thứ sáu khi có giặc Ân từ phương Bắc qua xâm phạm bờ cõi, thế giặc
quá mạnh nên vua phải kêu gọi hiền tài trong nước chống đỡ. Lúc đó tại làng Phù
Đổng - thuộc tỉnh Bắc Ninh ngày nay - có chàng trai đã xin vua đúc con ngựa sắt
và thanh gươm để giết giặc. Người thanh niên này rất lạ, lúc ba tuổi vẫn chưa
biết nói biết cười, cứ nằm im như cục bột, thế nhưng khi hay tin giặc tới, đứa
bé ăn nhiều, lớn lên như thổi và đột nhiên nói được rồi cưỡi ngựa sắt xông pha
ra trận. Phá xong giặc Ân, Gióng đã phi ngựa lên núi Sóc Sơn bay về trời. Tương
truyền rằng vó ngựa sắt in dấu rất sâu, tạo thành các ao hồ từ vùng Kim Anh, Đa
Phúc cho đến Sóc Sơn. Vua Hùng nhớ ơn nên cho lập đền thờ và phong chàng là Phù
Đổng Thiên Vương, tức là Thánh Gióng.
Lịch sử Việt Nam
còn nhiều chuyện kể về công lao của ngựa trong việc bảo vệ tổ quốc như nhờ kỵ
binh mà vua Lê Ðại Hành đã giết chết Hầu Nhân Bảo - tướng nhà Tống tại ải Chi
Lăng. Cũng nhờ kỵ binh phối hợp mà Lý Thường Kiệt đã đại phá ba châu là châu
Khâm, châu Liêm và châu Ung của nhà Tống và đánh tan quân Chiêm Thành.
Chiến công lừng
lẫy của vua Quang Trung dịp đầu xuân Kỷ Dậu 1789 cũng đã được ghi vào lịch sử.
Vì quân Thanh qua xâm lăng nước ta lần này mang theo rất nhiều kỵ binh cỡi ngựa,
nên vua Quang Trung đã có sáng kiến dùng voi để chống lại. Quả thế, ngựa quân
Thanh thấy voi Việt thì mất vía tan hàng, Sầm Nghi Đống đành treo cổ tự vận ở
Đống Đa. Tôn Sĩ Nghị đang đêm nghe tin bỏ cả ấn tín, người không kịp mặc giáp,
ngựa chẳng kịp đeo yên chạy rút về Tàu để thoát thân.
Ngoài ra còn có
một địa danh liên hệ tới ngựa mà ta nên hãnh diện nhắc tới: Đó là núi Mã Yên -
còn gọi là gò Yên Ngựa tại Chi Lăng. Trong trận chiến kháng Minh, dưới sự lãnh
đạo của anh hùng áo vải Lam Sơn - tức Bình Ðịnh Vương Lê Lợi, trận chiến cuối
cùng để giải ách nô lệ cho dân Việt sau gần 20 năm đô hộ của quân nhà Minh là
trận chiến xảy ra tại núi Mã Yên này.
Ngày xưa, các sĩ tử đậu ông nghè ông cống đều được Vua ban ngựa để cỡi
về quê vinh qui bái tổ, ngựa này sẽ được thắng kiệu vàng, tra khớp bạc: “Ngựa anh đi trước, võng nàng theo sau”.
Thế nên theo phong tục Việt Nam khi gửi thiệp mời đám cưới, trên các tấm thiệp
thường in hình ảnh cô dâu, chú rể cỡi ngựa che lọng rước dâu về nhà chồng. Còn
theo phong tục Tây Phương thì người ta tặng móng ngựa cho cô dâu chú rể trong
ngày cưới. Những câu “Cân đai xe ngựa,
Lên xe xuống ngựa” để nói về những người có sự nghiệp lớn. Khi phải ra hầu
tòa người ta nói là phải đứng trước vành móng ngựa, có lý do tại sao lại dùng
nhóm chữ “Vành móng ngựa” nhưng bài
dài quá rồi, nếu bạn chưa biết thì chịu khó “gú-gồ” nhé. Trong các chứng bệnh nguy hiểm có bệnh “Thượng mã
phong” cũng nên nhắc tới cho đủ bộ phải không các bạn.
Một trong những
nhục hình ngày xưa có hình phạt “Tứ mã
phân thây” tức là cột tứ chi của tội nhân cho bốn con ngựa kéo về bốn phía
khác nhau để chết thật là đau đớn, nạn nhân điển hình là Kinh Kha khi mưu sát
hụt Tần Thủy Hoàng. Dưới thời Cộng Sản, bọn cầm quyền tuy không thi hành bản án
tứ mã phanh thây nhưng đã bắt bỏ tù, trấn dập hành hạ người dám lên tiếng cho
Nhân Quyền bằng những cách tàn ác không kém. Thương thay cho những anh hùng ngã
ngựa, dù chết trong lao tù nhưng tôi tin tinh thần bất khuất của họ sẽ sống mãi
để làm gương cho hậu thế.
Ngựa được xem là
loài động vật có đôi mắt to nhất, đặc biệt ngựa thích ngủ đứng, ban đêm bất kỳ
khi nào đi xem xét, người ta luôn thấy ngựa đứng nhắm mắt ngủ. Tội nghiệp ghê,
ngủ vậy có mỏi chân và ngon giấc không nhỉ? Ngựa lại biết xem dự báo thời tiết,
nếu đang đi bỗng nhiên ngựa dừng lại, đập mạnh móng xuống đất thì trời sắp mưa
hoặc có mạch nước ngầm ở vùng đó. Ngày nay với máy móc phương tiện phát triển
cao, nhưng người ta vẫn lấy “sức ngựa” (mã lực) làm tiêu chuẩn tính sức mạnh
của động cơ. Lông đuôi ngựa làm sợi dây kéo đàn vĩ cầm tốt và hay hơn bất kỳ
các dây đàn làm bằng chất khác.
Trong cuộc sống
hằng ngày, nhiều câu nói, điển tích liên quan tới ngựa đã được xài thường xuyên
hầu như ai cũng biết. Chẳng hạn khi muốn nói tới chuyện phúc họa khó lường,
được hôm nay nhưng mất ngày mai, người ta dùng câu “Tái ông mất ngựa”. Nói về sự phản bội, cha ông ta có câu: “Thay ngựa giữa dòng”, nói về lòng tham
vô đáy thì có “Được đầu voi, đòi đầu ngựa”.
Để đo lường ý chí biết vượt qua thử thách người ta dùng câu “Đường dài mới biết ngựa hay”. “Ngưu tầm
ngưu, mã tầm mã” ý để nói người xấu luôn tìm tới với nhau để làm chuyện
xấu. Riêng về gia đình, vợ chồng thì có câu “Gái có chồng như ngựa có cương”, rồi thì “Đầu trâu mặt ngựa”, “Làm thân trâu ngựa”, “Ngựa dập voi giày”, “Như
ngựa bất kham”, “Cỡi ngựa xem hoa”, “Lên xe xuống ngựa”... Nếu sống không
định hướng, không có mục đích rõ ràng người ta ví “lông bông như ngựa chạy”, người phụ nữ nào hư thân trắc nết thì có
thể bị bà con chửi là “Con Ngựa Thượng Tứ”.
Gái điếm trở về làm ăn lương thiện thì ví là “ngựa hoàn lương”. Ba gai, bất trị thì được tặng danh hiệu “ngựa bất kham”. Mặt chảy dài buồn rầu lo
lắng thì bị ví là “mặt dài như mặt ngựa”.
Con cái hư hỏng, không giáo dục được gọi là “ngựa đứt dây cương”…tất cả đều được dùng rất thường xuyên trong đời
sống, đủ để thấy vai trò của ngựa quan trọng như thế nào.
Ngựa cũng có
tình mẫu tử rất cao. Chuyện kể rằng khi quan nước Thi Lợi muốn thử xem nước Xá
Vệ có người tài hay không, bèn đem hai ngựa mẹ và ngựa con giống hệt nhau để
bắt phân biệt. Bên Xá Vệ xem xét tỉ mỉ từ tai đến chân nhưng không có cách nào
nhận ra, may thay có cô gái hiến kế là hãy mang một ít cỏ tươi đến sẽ biết kết
quả. Thật thế, khi ngựa mẹ thấy cỏ liền nhường cho con ăn trước; trong khi ngựa
con thì “vô tư” nhai ngấu nghiến ngay, Xá Vệ thắng cuộc nhờ cách thử này. Ngoài
ra giống ngựa cũng rất tinh khôn, biết phân biệt được gia đình dòng tộc của
chúng. Dù cho ngựa bị đem đi lưu lạc phương xa nhưng nếu gặp lại nhau, chúng
ngửi mùi mồ hôi thì biết có họ hàng với nhau hay không, nên loài ngựa thì không
có chuyện loạn luân ăn ở với nhau lung tung xèng như các giống vật khác. Loài
người chúng ta nếu cứ loạn luân, đem thân “cho
không biếu không” thiếu lý trí thì có đáng xấu hổ không nhỉ?
Thịt ngựa không
được nhắc tới nhiều như món ăn quý, ngoại trừ cao xương ngựa trị được chứng đau
nhức xương khớp, làm mạnh gân cốt nhờ ngựa có nhiều loại acid đặc biệt và
protein. Thế nhưng người ta có một món trà rất quý gọi là “Trảm Mã trà”: Trên
núi Vân Vụ bên Tàu có trồng nhiều trà, buổi sáng người ta cho ngựa nhịn đói phi
lên núi ăn đọt trà. Sau khi ăn no thì giết chết ngựa lấy trà trong dạ dày ra.
Nhờ dịch vị trong dạ dày ngựa, trà đã được biến hóa thành loại trà quý. Thì ra
ngoại trừ café cứt chồn và café cứt voi, món trà Trảm Mã này xem ra cũng là sản
phẩm đặc biệt mà có lẽ chỉ chú Ba Tàu mới nghĩ ra được, chắc là ngon và thơm vì
không phải mang tên cứt ngựa và không phải đi qua khâu cuối ở chỗ đó! Nói tới
đây tôi phải nhắc tới màu xanh rêu đậm cũng được gọi là màu cứt ngựa. Có lần tôi
hỏi con trai cái quần màu cứt ngựa của con đâu rồi, nó tiếng Việt vu vơ nên trố
mắt ra nhìn, khi nghe giải thích xong nó hờn dỗi bảo: “Con không muốn mẹ nói
quần con là cứt ngựa!”
Trong Kinh thánh
Cựu ước xưa cũng có nhắc tới bốn con ngựa của Apocalypse: Chúng là biểu tượng
của sự chinh phục, chiến tranh, nạn đói và cái chết. Trong sách Khải Huyền của
Thánh Gioan, 4 con ngựa này được coi là dấu hiệu của sự phán xét trong ngày tận
thế. Chúng có màu trắng, đỏ, đen và xanh xám. Tại Ấn Độ, thần Kalki - biểu tượng
của tương lai - là hình ảnh một con ngựa. Trong đạo Hồi, thánh Mohamet lúc
giáng trần cũng cưỡi bạch mã. Hình ảnh Chúa Giêsu cỡi lừa và tay phải cầm chiếc
gậy khi vào thành Jerusalem là một hình ảnh rất ý nghĩa. Còn theo đạo Phật, khi
Thích Ca ra đi tìm sự giác ngộ cũng đã cưỡi ngựa trắng và khi tạo đạt rồi thì
chỉ thấy ngựa, không thấy ngài đâu nữa, tức là Phật Thích Ca đã hóa thân vào
con ngựa của ngài.
Trong chuyện
chưởng, ngựa là phương tiện giao thông hàng đầu, các nhân vật trong chưởng đều
phi ngựa như bay, làm hình ảnh họ càng thêm anh hùng. Riêng anh chàng Vi Tiểu
Bảo thì nhờ ma lanh nên đã thắng cá cuộc đua ngựa với Ngô Ứng Hùng cả vạn lạng
bạc. Tiểu Bảo thừa biết loại ngựa Vân Nam của Ứng Hùng sẽ ăn đứt bầy ngựa của
mình, nên bày mưu đút lót, rủ rê lính chăm sóc ngựa đi uống rượu chơi gái, rồi
tìm cách cho bầy ngựa Vân Nam ăn bả đậu để chúng đau bụng tiêu chảy, nhờ thế
ngựa của Tiểu Bảo thắng cuộc chạy đua. Vua Khang Hy cũng phải lắc đầu khen Bảo
khôn lanh. Riêng tôi thì không ưa nhân vật Vi Tiểu Bảo, có lẽ vì hắn ma lanh,
hay cà rởn, thế mà lúc nào cũng được bao nhiêu mỹ nữ yêu thương giúp đỡ!
Bây giờ trở lại
chuyện thực tế, tôi xin nhắc tới một trong những trò vui Xuân là phi ngựa đuổi
theo bắt lại mũi tên đang bay, kỵ sĩ phải vừa dũng cảm vừa khôn khéo mới điều
khiển được tuấn mã, và dĩ nhiên ngựa phải phi nhanh hơn tên bay mới mong thắng
cuộc.
Hàng năm vào
ngày 16 tháng 8 là ngày Tết Ngựa được tổ chức ở thành phố La Haye, Hòa Lan. Vào
ngày này, ngựa được chiều chuộng cho ăn những món đặc biệt hơn ngày thường. Xem
ra ngựa ở đây còn sướng hơn những người dân Việt nghèo khổ, dù ngày Tết tới vẫn
đói rách thèm thuồng.
Người Hungary
cũng có các ngày hội truyền thống để người ta có dịp xem cầu thủ ngựa ra sân
thi đá banh. Hai đội bóng toàn là ngựa không có người điểu khiển đã được huấn
luyện đặc biệt để đá quả banh vào khung gỗ tranh tài, coi bộ cũng lý thú quá
nhỉ?
Ở Việt Nam từ
thời vua Hùng cũng có tổ chức các cuộc đua ngựa, đặc biệt là thi cưỡi ngựa làm
cơm. Người dự thi được phát một bó đuốc, một ống nứa trong đó sẵn gạo nếp và
nước. Sau một hồi trống lệnh, các kỵ sĩ phải vừa cho ngựa chạy vừa lấy lửa đốt
đuốc làm sao cho chín ống cơm. Cơm chín trước và ngon thì thắng cuộc được
thưởng, dĩ nhiên là không được vụng về làm cháy bờm ngựa. Binh lính thời Lê
Trung Hưng và thời Tây Sơn cũng đã áp dụng cách nấu cơm độc đáo này để vừa hành
quân vừa nấu được cơm ăn tiết kiệm thì giờ. Ừ nhỉ, ở hải ngoại thì giờ quý hiếm
mà mỗi ngày lái xe về nhà hay bị kẹt xe, nếu mình có nồi điện trên xe để vừa
nấu cơm vừa lái thì tốt biết mấy!
Trong binh chủng
Không Quân Việt Nam Cộng Hòa, 5 phi đoàn trực thăng được mang 5 năm danh hiệu
của loài ngựa mỗi khi bay hành quân như Bạch Mã 217, Hắc Mã 211, Hồng Mã 225,
Phi Mã 227 và Hải Mã 255. Quân nhân của các phi đoàn này phải dùng những danh
hiệu trên để liên lạc với đài radar “Paddy” mỗi khi phi cơ cất cánh.
Tượng Đức Trần
Hưng Đạo cỡi ngựa - Thánh Tổ Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa tại Bến Bạch Đằng
Saigon, tượng Lê Lai cỡi ngựa mặc hoàng bào cứu Chúa, tượng Thánh tổ ngành
Truyền Tin Trần Nguyên Hãn cũng cỡi ngựa, đã là những hình ảnh oai hùng trong
lịch sử Việt.
Cảnh sát các
nước Mỹ, Úc, Canada...ngày nay vẫn còn cỡi ngựa đi tuần trên đường phố, làm dàn
chào danh dự, dẫn đầu các cuộc diễn hành trong các ngày đại lễ. Quan tài của
các cố Tổng Thống Kennedy, Reagan hay công nương Diana đều được đoàn xe ngựa
kéo tới thánh đường rồi ra nghĩa trang, sau đó mới chuyển bằng xe về an táng
tại quê nhà.
Bây giờ tôi xin
được nói qua một chút về chuyện ngựa trong văn học nghệ thuật. Ngựa được xem
như điểm mốc của thời gian, nên trong Bích Câu Kỳ Ngộ, Giáng Kiều đã khuyên Tú
Uyên: “Bóng câu cửa sổ dễ cầm được ru”, từ đó người ta hay ví thời gian
trôi đi quá nhanh như “bóng câu qua cửa
sổ”. Câu ở đây nghĩa là con ngựa, không phải con chim bồ câu như lúc bé tôi
vẫn tưởng. Ngoài ra trong Chinh Phụ ngâm cũng nhắc tới ngựa: “Chí làm trai
dặm nghìn da ngựa, Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao”, hay cụ đồ yêu nước
Nguyễn Đình Chiểu cũng đã từng ca ngợi sự hy sinh của nghĩa sĩ Cần Giuộc thời
chống Pháp qua câu: “Một giấc sa trường rằng chữ hạnh, nào hay da ngựa bọc
thây”.
Gần hơn một chút
có bà huyện Thanh Quan với câu: “Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo”.
Đặc biệt trong
truyện Kiều, ngựa được nhắc tới 13 lần trong 12 câu, xin điểm một vài câu tiêu
biểu: Để diễn tả nét đẹp hài hòa giữa người và ngựa tạo nên tác phong của Kim
Trọng, thi hào Nguyễn Du đã viết: “Tuyết in sắc ngựa câu dòn, Cỏ pha màu áo
nhuộm non da trời”, hoặc: “Nẻo
xa mới tỏ mặt người Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình”,”Bóng tà như
giục cơn buồn, Khách đà lên ngựa người còn ghé theo”,”Người lên ngựa, kẻ chia
bào, Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san”.
Kim Trọng cưỡi
ngựa đeo chuông, Từ Hải đeo gươm trên lưng ngựa chiến oai hùng, còn Sở Khanh
thì quất ngựa truy phong, cũng là ngựa nhưng tính cách rất khác nhau, thật là
lý thú.
Bài “Chùa Hương” của
Nguyễn Nhược Pháp mà sau này Trần Văn Khê phổ nhạc cũng có hình ảnh rất thơ
mộng: “Thầy theo sau cưỡi ngựa”.
Trong bài “Mỏi Mòn” theo lối vấn đáp của của Thanh Tịnh cũng nói tới ngựa: “Có bóng tình quân muôn dặm ruổi, Ngựa hồng
tung bụi cõi xa mơ”. Gần đây trong bài “Đổi Cả Thiên Thu Tiếng Mẹ Cười” của
Trần Trung Đạo cũng có lời thơ thật đẹp: “Ngựa
rừng xưa lạc dấu sơn khê”.
Về tiểu thuyết
thì cũng nên nhắc tới chuyện dài “Vết thù hằn trên lưng ngựa hoang” của nhà văn
Duyên Anh, đã được làm thành phim, hay cuốn “Ngựa chứng trong sân trường” cũng
của Duyên Anh, rồi tập chuyện “Ngựa nản chân bon” của Nguyễn Mộng Giác ... Hồi
bé tôi có xem cuốn “Chuyến xe thổ mộ” của Bích Thủy và “Thần Mã” của Hoàng Đăng
Cấp do Tuổi Hoa xuất bản. Nhớ lại cái thời học sinh mê đọc sách, mê đọc tiểu
thuyết, dù thức khuya bị mắng vẫn không sợ, thấy thật vui. Tuổi trẻ bây giờ
hình như không thích đọc sách nữa, chúng mê phim ảnh, mê trò chơi điện tử hơn.
Về âm nhạc, ngựa
đã xuất hiện trong rất nhiều bài nhạc Việt. Như phần đầu bài, tôi đã nhắc tới
các bài hát quen thuộc của Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, Dân ca, Lê Uyên
Phương...mà có lẽ ai cũng biết, không cần phải ghi chú. Tôi có anh bạn rất
thích bài Đạo Ca 3 thơ Phạm Thiên Thư, Phạm Duy phổ nhạc. Anh nghe đi nghe lại
nhiều lần rồi ghen tức với họ Phạm. Tôi tưởng anh ghen vì nghe nói vợ cả của
Phạm Thiên Thư rất đặc biệt, tự tay cưới vợ lẽ cho chồng, nhưng anh bảo không
phải. Anh tức vì Phạm Thiên Thư đã quá may mắn trong vai chàng dũng sĩ cỡi con
ngựa vàng, mà cuối cùng ngựa vàng đã hóa thân thành người yêu, trong khi anh
thì ngược lại, người yêu đang là người lại hóa thành ngựa! Thấy tôi vẫn tối tăm
không hiểu anh giải thích rằng lúc mới cưới, vợ anh là cô gái đáng yêu làm sao,
nhưng sau này lúc nào nàng cũng hí, cũng la hét, phi thật nhanh đi...shopping
xài tiền, lại thích trang điểm sexy, điệu đà nhìn rất “ngựa”, không từ người hóa ngựa là gì! (Xin lỗi các chị, tôi chỉ lập
lại lời anh than thở, và không chịu trách nhiệm về sự so sánh của anh!). Trong
Rong Ca 9 của Phạm Duy cũng có bài Ngựa Hồng khá nổi tiếng, rồi bài Vó Ngựa
Giang Hồ của Lê Mộng Nguyễn, Ngẫu Hứng Ngựa Ô của Trần Tiến... Trong bài Ghé
Bến Sàigòn, nhạc sĩ Văn Phụng đã miêu tả “Ngựa
xe như nước rộn ràng” hoặc trong bài Sàigòn của Y Vân: “Ngựa xe như nước trên đường vẫn qua mau”…
Thế nhưng người nhắc tới ngựa nhiều nhất trong nhạc có lẽ là Trịnh Công Sơn,
với những câu như: “Ngựa hồng đã mỏi vó
chết trên đồi quê hương...Ngựa buông vó người đi chùng chân đã bao lần…Ngựa hí
vang đường xa, vọng suốt đất trời kia…Đời vẽ tôi tên mục đồng, rồi vẽ thêm con
ngựa hồng”…Tôi vẫn tiếc cho tài sáng tác âm nhạc của họ Trịnh, nếu anh
không bị chủ nghĩa Cộng Sản làm lầm lạc thì hay biết mấy. Ngoài ra, một cô bạn
đã nhắc tôi nếu viết về ngựa trong âm nhạc, đừng quên nói tới câu “Em tan trường về, anh theo Ngọ về”, tôi
không biết có thích hợp hay không, dù rất có thể cô Hoàng Thị Ngọ này sanh vào
năm ngựa.
Rất nhiều nhà
điêu khắc, họa sĩ nổi tiếng đã tạc tượng, vẽ tranh ngựa in trên sách báo, trưng
bày các viện bảo tàng, đền đài, lăng tẩm...Hầu hết các thành phố lớn trên thế
giới đều có tượng danh nhân ngồi trên lưng ngựa đặt trang trọng ở các quảng
trường, công viên hay trong những lâu đài. Tượng ngựa đá tạc nơi sườn núi Stone
ở Mỹ, tượng ngựa Zizeka ở Czech là hai bức tượng công phu nhất thế giới. Được
nhắc tới nhiều là nghệ sĩ Albert (Đức) chuyên khắc ngựa trên gỗ, Reni (ltalia)
chỉ vẽ ngựa trên tường, Jerico (Pháp) chuyên vẽ ngựa đua, ngựa chiến. Họa sĩ
Trung Hoa Từ Bi Hồng đã vẽ hàng trăm bức tranh ngựa với tư thế khác nhau rất
sinh động, tranh ngựa của ông có mặt ở khắp nơi kể cả các nước Âu Mỹ, cho thấy
loài ngựa rất được yêu quý. Riêng các bức tranh “Mã đáo thành công” thường được
tặng cho những ai mới khai trương cửa tiệm hoặc để chúc thuận lợi cho người lập
công danh trên quân trường. Hình ngựa cũng được vẽ làm tem thư khắp nơi trên
thế giới.
Ngựa được dùng trong giao thông liên lạc, khi săn bắn kể cả thay trâu bò
cày ruộng. Phi nước đại là cách vận chuyển rất nhanh của ngựa, kỷ lục chạy
nhanh nhất của ngựa ở cự ly 150 mét là 66km/giờ. Giống ngựa Ả Rập có thể chạy
liên tục 250 km suốt ngày đêm trong những điều kiện khó khăn. Ngựa còn được
huấn luyện biểu diễn trong các gánh xiệc. Ngựa có thể nhảy theo điệu nhạc, đi
bằng hai chân sau, đứng thẳng bằng hai chân trước, khéo léo đi
trên một quả cầu lớn mà không ngã hay mạnh dạn nhảy qua vòng lửa.
Nói chuyện ngựa
thì cũng nên nhắc tới giống bọ ngựa hay còn gọi là ngựa trời, dù bé nhỏ mỏng
manh nhưng con cái có gan ăn thịt con đực sau khi giao cấu xong, lý do là cần
chất bổ trong lúc bụng mang dạ chửa. Một số phụ nữ Việt Nam bị “trọng nam khinh
nữ”, bị các ông đì, kiếp sau đầu thai
làm bọ ngựa cái coi bộ có lý à nhe!
Bạn chắc đã từng
làm chủ ít nhất một “con ngựa sắt” trong đời, riêng tôi khi ở Việt Nam ngày nào
cũng cỡi xe đạp đi học, đi chơi, con ngựa sắt này là tài sản quý giá mà gia đình
đã sắm cho tôi. Tôi cũng hay chở ba tôi bằng xe đạp đi thăm bà con đoạn đường
khá xa vì không có tiền đi xích-lô, tội nghiệp ông già phải ngồi phía sau hai
chân đâu thoải mái. Ông Nguyễn Văn Hương thời ấy đã nổi tiếng vì dù là Đô Trưởng
Saigon nhưng vẫn cỡi ngựa sắt đi làm, tức là đạp xe đạp chứ không thèm ngồi xe
hơi. Một anh bạn nhắc tôi phải viết về kỷ niệm của các người cha khi chơi trò
cỡi ngựa với con, tức là ông bố bò lom khom làm ngựa cho con trai phi trên
lưng, con cười làm bố mẹ vui theo. Chắc hẳn khi lớn đứa con vẫn nhớ mãi sự
thương yêu chiều chuộng mà người cha đã dành cho mình.
Con ngựa với
chiều cao hơn 2 mét Luscombe Nodram đã đạt kỷ lục ngựa cao nhất thế giới. Nó
thuộc giống ngựa Shire và nặng gấp 3 lần trọng lượng của các con ngựa thông
thường. Chú ngựa khổng lồ này đã cùng cô chủ Jane Greenman đến tham dự các show
biểu diễn ngựa Sydney Royal Easter ở Brisbane và Melbourne, Úc. Hiện trên thế
giới giống ngựa Shire chỉ còn gần 2.000 con, có nguy cơ tuyệt chủng.
Con ngựa mắc
nhất là con Shareef Dancer, giá 40 triệu đô Mỹ nhờ đua 5 lần đã thắng giải nhất
3 lần và một lần hạng nhì. Chú ngựa Annihilator đứng hạng nhì với giá 19 triệu,
kế tới là con Green Monkey với giá 16 triệu đô Mỹ khi chú vừa tròn 2 tuổi.
Con ngựa nhỏ
nhất thế giới tên là Einstein, khi sanh ra nặng chưa đến 3 ký và cao chỉ khoảng
35 cm. Chú ngựa nhỏ nhì tên Thumbelina, khi 7 tuổi nó cao 43 cm và nặng 26 ký;
Thumbelina sống chỉ 17 năm vì nhỏ con. Quả vậy, nhỏ con coi bộ khó sống dai,
bằng chứng là mấy ông Tây ông Mỹ bự con sống thọ và sung sướng hơn dân
An-na-mít ta nhiều.
Suốt hơn 150
năm, bất kể mưa hay nắng vào ngày thứ ba đầu tiên của tháng Mười Một, hàng trăm
ngàn người đã hội tụ tại trường đua Flemington để theo dõi Melbourne Cup. Hàng
triệu người trên thế giới cũng theo dõi cuộc đua này qua truyền hình, đài phát
thanh. Melbourne Cup bắt đầu từ năm 1861, từ từ trở thành ngành kinh doanh lớn tại Úc với giải thưởng vào khoảng năm triệu
đô Úc. Chú ngựa mang tên Archer là nhà vô địch đầu tiên và đã phải đi 800 cây
số từ Nowra, New South Wales đến trường đua để ứng thí. Tuy nhiên, con ngựa nổi
tiếng nhất Melbourne lại là Phar Lap. Cái tên Thái Lan này có nghĩa là tia chớp
và điều đó cũng rất đúng. Phar Lap đã thắng 37 trên 51 cuộc đua mà nó tham dự.
Nghe đồn rằng nó bị đầu độc nên chết vào năm 1932. Cơ thể của nó được trưng bày
tại ba viện bảo tàng khác nhau: Bộ da của Phar Lap được để tại Melbourne, bộ
xương thì ở New Zealand và trái tim thì chưng bày tại Canberra. Người Úc vẫn ví
von có trái tim như Phar Lap bởi trái tim của nó to gấp đôi bình thường. Các
chị có mong quý ông tim to như thế không? Tôi cũng hơi ngần ngại, tim to 9, 10
lỗ mà lại chứa hình ảnh các phụ nữ khác thay vì tha nhân, vợ con thì chẳng thà
tim nhỏ còn tốt hơn, các chị nhỉ? Ngựa muốn tham dự Melbourne Cup phải từ ba
tuổi trở lên, trọng lượng tối thiểu 49 ký. Có hàng trăm chú ngựa được đề cử
tham gia mỗi năm nhưng cuối cùng chỉ 24 con được chọn ra thi. Melbourne Cup là
sự tự hào của người Úc, không chỉ bởi giải thưởng lớn mà còn hội tụ tính chất
đặc sắc của một lễ hội truyền thống có giá trị văn hóa.
Hội đua ngựa Sài
Gòn ra đời từ năm 1893, do một nhóm sĩ quan Pháp, chủ đồn điền, thương gia
thành lập. Trường đua Phú Thọ ra đời năm 1932. Tại trường đua Phú Thọ Saigon,
con ngựa nổi tiếng tên là Thoại Lan. Trong các năm 1970-1972, Thoại Lan gần như
không có đối thủ lúc nào cũng về nhất.
Một cô ngựa nữa
mà nhiều người biết đến là Makybe Diva. Diva là con ngựa duy nhất giành ba giải
vô địch của Melbourne Cup vào các năm 2003, 2004 và 2005. Một bức tượng bằng
đồng của Makybe Diva đã được tạc tại vùng quê của chủ nó tại thị trấn Port
Lincoln miền Nam Úc. Con của Makybe Diva đã được trả năm triệu đô-la Úc bởi vì
người ta hy vọng rằng nó sẽ thành một con ngựa nòi và sẽ về nhất như mẹ nó sau
này. Viết tới đây tôi chợt nghĩ tới một nhóm nhỏ ở Montreal cùng với Toronto,
Canada đã được thành lập để tạo học bỗng, giúp phương tiện cho con của các nhà
dân chủ Việt Nam bị chết, bị cầm tù được có cơ hội học hành, vươn lên. Thật
thế, ngoại trừ lý do nhân đạo mà mình cần giúp các cháu, những đứa con khốn khổ
này biết đâu sẽ mang dòng máu bất khuất của cha mẹ, tương lai sẽ là nhân tài
cho đất nước.
Chiếc váy ngắn
“mini-ríp” (miniskirt, đôi khi viết với dấu nối: "mini-skirt") cũng được bắt
nguồn từ cuộc đua ngựa. Vào năm 1965, cô người mẫu nước Anh Jean Shrimpton đã
làm nhiều người chú ý khi cô mặc một chiếc váy trắng rất ngắn đến xem Melbourne
Cup. Lúc đó chiếc váy này đã gây phản cảm và bị cho là quá hở hang. Tuy nhiên
cơn sốc cũng qua nhanh và váy ngắn đã được nhiều cô khác bắt chước mặc, riết
rồi cũng quen mắt. Ngày nay, người đến xem đua ngựa cũng mặc đủ thứ trang phục
từ cổ điển với mũ hay nơ kẹp trên đầu, đến các mốt mới kể cả các trang phục lạ
mắt quái đản. Thật là một ngày hội tưng bừng không chỉ cho ngựa, cho dân đánh
cá ngựa mà còn cho mọi người phô diễn thời trang. Người tới trường đua có khi
không để xem ngựa, mà để ngắm người, khoe xem ai ăn mặc tóc tai “ngầu” hơn ai!
Theo tài liệu
của Liên đoàn đua ngựa thế giới IFHA, tổng thu hàng năm của kỹ nghệ cờ bạc qua
các cuộc đua ngựa lên đến gần 120 tỉ Đô và riêng tại Mỹ là 14 tỉ. Các vụ cá
ngựa chỉ riêng trong hai tuần tại Kentucky Derby đã lên đến hơn 100 triệu Đô,
tạo ra hàng trăm ngàn công ăn việc làm. Cá độ qua đua ngựa là môn cờ bạc hợp
pháp, có luật lệ đàng hoàng. Người ta có thể đánh cá nho nhỏ khoảng 10 đô lên
đến hàng chục ngàn, không những mua độ trực tiếp tại các trường đua, ta còn có
thể bắt độ các cuộc đua khắp thế giới nhờ máy điện toán (off-track
betting-OTB), hay chơi game đua ngựa điện tử. Nhưng như các môn cờ bạc khác,
đây cũng là cách làm tán gia bại sản cho nhiều người. Xem ra rất dễ ăn nhưng
cũng rất dễ phải nhảy lầu tự tử vì thua cá! Tôi cũng nhớ người bạn xưa, hồi đó
anh mê đua ngựa bằng máy game đặt tại các quán cafe. Anh thua cháy túi, lấy
luôn cả tiền thuê nhà đem đi cúng... ngựa, cô vợ nhất định đòi ly dị. Chúng tôi
lúc đó thương bạn, nhất là hai đứa bé nên đứng ra xin dùm và cho anh mượn 1
tháng tiền nhà để vợ con không bị đuổi ra khỏi chung cư. Anh hứa bỏ đua ngựa
làm lại cuộc đời, nhưng không được bao lâu. Căn bệnh ghiền đã thấm vào máu anh
nên rốt cuộc họ vẫn ly dị và chúng tôi mất toi tiền cho mượn! Thật ra thì người
ta không phải chỉ chơi cá ngựa, mà còn đánh cá tất cả các cuộc thi đá banh,
bóng rổ, boxing...Ngay cả vị nào sẽ được bầu lên chức Đức Giáo Hoàng hoặc cô
Kate vợ hoàng tử Anh sẽ sanh trai hay gái mà người ta còn đem ra cá độ, thì
chuyện gì khác mà người ta không đánh cuộc!
Nếu bạn nằm mơ
thấy ngựa và muốn đánh số đề thì mua số 12 - 52 - 92. Trò chơi “Cờ cá ngựa” gồm
bàn cờ, hột xí ngầu và các chú ngựa chờ vào “chuồng” để thắng cuộc cũng như các
games ngựa của người tây phưong cũng rất thu hút.
Thịt ngựa rẻ hơn
thịt bò, nên thỉnh thoảng người ta cũng trộn thịt ngựa vào thịt bò bán rồi bị
khám phá, chẳng hạn cơ quan An toàn thực phẩm Anh (FAS) đã phát hiện sản phẩm
thịt bò xay đông lạnh nhãn hiệu Findus (Thụy Điển) và Tesco (Anh) với tỉ lệ
trên 60% là thịt ngựa. Tesco đã phải xin lỗi và thu hồi các sản phẩm “bị lỗi”.
Sản phẩm Lasagne Beef của hãng Findus cũng bị phát hiện có chứa phần lớn thịt
ngựa. Thế mới biết làm cái gì gian cũng có thể bị lộ tẩy không dấu lâu được -
chỉ có tại các nước Cộng sản là sự thật bị bưng bít không tỏ lộ ra được thôi!
Riêng xứ Mít ta lại có món độc đáo là tiết canh ngựa, nhưng báo có đăng tin một
số người ở Lào Cai đã bị ngộ độc do ăn món huyết ngựa sống này. À, sẵn nhắc tới
tiết canh tôi mới nhớ, hôm đó chúng tôi và mấy người bạn làm tiết canh vịt, các
anh cá nếu tôi dám ăn một dĩa sẽ “chung” $200 đô Canada, tôi thích tiền quá
nhưng chịu thua, bạn có tiếc dùm tôi không?
Cô Sarah Butler
sống tại Yorkshire, nước Anh cũng nổi tiếng vì có bộ sưu tập đặc biệt với hơn
1000 chú ngựa nhồi bông làm đồ chơi. Tôi cũng rất thích các con thú nhồi bông,
nhưng tính đủ các con gấu, chó, mèo mình có được chỉ khoảng 100 con, đa số là
do mấy đứa cháu lớn rồi không thèm chơi nữa đem cho bác, cho mợ, chừng nào mới
tạo được “record” đây!?
Một chuyện cũng
khá thú vị là ngựa được dùng để dẫn đường cho người mù thay vì chó. Mona
Ramouni - một cô gái mù sống tại Michigan - Mỹ, không nuôi chó dẫn đường vì cô
theo đạo Hồi, cho rằng chó là một loài vật mang lại sự ô uế. Thế nên cô đã nhờ
chú ngựa nhỏ dẫn đường, chú ngựa này được huấn luyện ngoài việc dẫn đường rất
tốt, khi cần còn cho Ramouni cỡi đi chơi, hơn cả chó vì không cỡi chó đi công
chuyện được!
Bình thường
chúng ta hay thấy chó và mèo được cho mặc quần áo, nhưng cũng không ít người đã
cho ngựa mặc những bộ trang phục rất đẹp và mắc tiền. Rõ khổ, người dân nước
tôi nghèo đói rách rưới, thiếu ăn thiếu mặc trong khi ở xứ Tự Do người ta tốn
không biết bao nhiêu tiền may mặc cho thú vật.
Nói về gây
giống, chú ngựa Alflora của ông Peter Hockenhull ở Shrophire đã lập kỷ lục ngựa
giống sản xuất nhiều con cháu nhất nước Anh. Trong “sự nghiệp” 16 năm, Alflora
đã phối giống sản xuất tổng cộng 1331 con, với giá 3000 bảng Anh một lần. Được
biết, mặc dù đã bước sang tuổi 23 nhưng chú ngựa này vẫn rất khỏe đem nhiều lợi
nhuận cho chủ. Song le, kỷ lục của
Alflora đang bị thách thức bởi những chú ngựa đua trẻ trung và khỏe mạnh khác
như con ngựa Fair, 14 tuổi, đã giành chiến thắng ở lễ hội Cheltenham phối giống
tạo ra 150 con trong năm và sẽ còn nhiều nữa.
Chú ngựa thông
minh nhất thế giới tên là Lukas. Lukas đã được sách Kỷ lục Guinness công nhận
về khả năng biết đếm, biết phân biệt chính xác 19 con số.
Mới đây, một tác
phẩm điêu khắc được thực hiện bởi nghệ sĩ Tone Dew, East Yorkshire nước Anh đã
được nổi tiếng vì ông đã dành hơn 1 năm để tạc chú ngựa gỗ xinh đẹp và khổng
lồ. Rồi tới chú ngựa gỗ cho trẻ em cỡi tên là Bigger Bertie, cao 5m, nặng 2 tấn
với danh hiệu ngựa đồ chơi lớn nhất thế giới.
Nếu có đến Nam
Úc, bạn hãy đi thăm con ngựa gỗ cách Adelaide khoảng 40 cây số ở phố Gumeracha,
được mệnh danh là con ngựa lớn nhất thế giới cao bằng một căn nhà lầu 3 tầng.
Con ngựa của
Denys d’Argos tuy rất đẹp nhưng chỉ là ngựa trong tranh. Tương truyền D’Argos
vẽ bức tranh ngựa này giống đến nỗi có một đàn ngựa thật trông thấy đâm ra mê
mẩn, bứt đứt dây cương xô đến làm bức tranh chút nữa bị phá hỏng.
Thôi nãy giờ
dông dài đã nhiều, cảm ơn quý vị đã cùng tôi dong ruỗi trên xe ngựa từ Đông
sang Tây, từ cổ sang kim, tôi xin “dừng
bước giang hồ” tạm kết thúc ở đây. Chúng ta rời “chuyến xe thổ mộ” ghé vào chợ mua cành mai, vài cái bánh chưng
chuẩn bị ăn Tết nhé.
Vâng, ngày Xuân
gần kề, dù “kiêng” không muốn nhắc tới chuyện buồn, nhưng lòng tôi vẫn vấn
vương khi nghĩ tới đại đa số người dân Việt thế kỷ thứ 21 mà vẫn lầm than trong
kiếp “trâu ngựa” nghèo khổ. Tại hải ngoại thì vật chất có thể tốt hơn, nhưng
nghĩ tới kiếp lưu vong xa nhà mà Từ Công Phụng trong bài Như Chiếc Que Diêm đã
than: “Xót dùm cho tấm thân ta ngựa bầy đã xa”, lòng tôi cũng chùng xuống. Dù sao tôi cũng thân chúc tất cả
trong năm mới này sẽ có những tâm tình mới, tích cực vươn lên để hạnh phúc hơn.
Chúc quý vị nguyên năm giữ được miệng lưỡi luôn nói lời chân thành, uy tín vì “Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy”, một
lời đã nói ra, bốn ngựa phi theo không kịp. Chúc quý vị có những thay đổi mới, đừng
như “Ngựa quen đường cũ”, “Ngựa non háu
đá” mà hãy “Thẳng như ruột ngựa”
và luôn trọn tình trọn nghĩa như câu: “Khuyển,
Mã chí tình”.
Trạng Trình
Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bộ sấm ký đã có câu: “Mã đề dương cước anh hùng tận,
Thân Dậu niên lai kiến thái bình”. Năm nay lại là năm Ngựa, chúng ta thử
kiểm nghiệm xem sao. Cầu xin ơn Trên cho bọn chóp bu nhà nước, bọn công an “đầu trâu mặt ngựa” “ác với dân, hèn với giặc”
sớm bị loại bỏ để người dân Việt được hưởng mùi Tự Do No Ấm thật sự. Riêng quý
vị sẽ giữ vững dây cương trên cuộc hành trình tìm hạnh phúc, và khi tìm được
rồi sẽ biết cách nắm giữ để san sẻ hạnh phúc của mình với người chung quanh.
Nguyễn Ngọc Duy
Hân
Mời bạn
xem slide show bài hát Ngựa Phi Đường Xa do ban hợp ca Thăng Long trình bày:
Cảm ơn bạn đã chia sẻ bài viết rất hay và chi tiết
ReplyDelete..........................
Huyền Sport
Cuồng Nhiệt Cùng Đua Ngựa
bong88 l bong88